Από τα σπουδαιότερα μνημεία του κόσμου τα Μετέωρα

Από τα σπουδαιότερα μνημεία του κόσμου, προστατευόμενο από την UNESCO, το σημαντικότερο της Θεσσαλίας.
Το πιο αξιόλογο, μετά το Άγιο Όρος, Μοναστηριακό Κέντρο στην Ελλάδα.
Στις απάτητες κορυφές των επιβλητικών βράχων ήρθαν τον 11ο αιώνα οι πρώτοι ερημίτες μοναχοί και λίγο αργότερα αποτέλεσαν τη Σκήτη της Δούπιανης. Το 14ο αιώνα ο Όσιος Αθανάσιος ο Μετεωρίτης συγκρότησε το πρώτο οργανωμένο μοναστικό κοινόβιο στο Μεγάλο Μετέωρο. Είκοσι τέσσερα μοναστήρια, πολλά κελιά, ερημητήρια και ασκηταριά άνθισαν διάσπαρτα σε όλους τους βράχους για 600 και πλέον χρόνια. Σήμερα σώζονται ακέραια και λειτουργούν τα μοναστήρια: Μεγάλου Μετεώρου, Βαρλαάμ, Αγίας Τριάδας, Αγίου Στεφάνου, Ρουσάνου και Αγίου Νικολάου Αναπαυσά. Καθημερινά συρρέουν αμέτρητοι επισκέπτες από κάθε γωνιά της γης για περισυλλογή και προσευχή. Γνωρίζουν τη ζωή των μοναχών, θαυμάζουν το απερίγραπτο φυσικό τοπίο, την καλλιτεχνική αρχιτεκτονική και αγιογραφία, μελετούν τα ανεκτίμητα κειμήλια.

ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΜΕΓΑΛΟΥ ΜΕΤΕΩΡΟΥ
Στον ψηλότερο και μεγαλύτερο σε έκταση αγιομετεωρίτικο βράχο βρίσκεται η ανδρώα Ιερά Μονή του Μεγάλου Μετεώρου (Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Χριστού), η οποία ιδρύθηκε περί το 1340 από τον άγιο Αθανάσιο τον Μετεωρίτη (1302-80). Ο επισκέπτης της Μονής μπορεί να χαρεί: τον πύργο (1520) όπου δεσπόζει ο εξώστης με το δίχτυ το κελάρι (σημερινό Μουσείο λαογραφίας με παλαιά σκεύη και εργαλεία),
το οστεοφυλάκιο τον ναό της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος (1388 το ιερό του ναού - 1545, ο κυρίως ναός και ο νάρθηκας επί ηγεμονίας Συμεών του εξ Ιωαννίνων), αγιορείτικου τύπου με τοιχογραφίες εξαιρετικής βυζαντινής τέχνης του 1483 στο ιερό (μακεδονικής σχολής) και του 1552 στον κυρίως ναό και το νάρθηκα) την τράπεζα (1557, σημερινό Μουσείο των κειμηλίων της Μονής) την Εστία (μαγηρείο 1557, σημερινό Μουσείο λαογραφίας με παλαιά χάλκινα, πήλινα και ξύλινα μαγειρικά σκεύη). Υπάρχουν ακόμη, άλλα δεν εκτίθενται, το Νοσοκομείο Γηροκομείο (1572 σήμερα τελεί υπό αναστήλωση-ανακαίνιση) και τα παρεκκλήσια: της Θεομήτορος (Παναγία της Μετεωρίτισσας Πέτρας, 14ου αι.) του Τιμίου Προδρόμου (αρχές 17ου αι.) των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης (1789) και του Αγίου Νεκταρίου.Στη Μονήφυλάσσονται χειρόγραφοι κώδικες μεγάλης καλλιτεχνικής αξίας χρυσόβουλα , πατριαρχικά σιγίλλια και άλλα έγγραφα, πολύτιμα ιστορικά ντοκουμέντα σπάνια
παλαιότυπα (15ου -19ου αι.) φορητές μεταβυζαντινές εικόνες (14ου και 15ου αι.) παλαιά περίτεχνα χειροτεχνήματα: ξυλόγλυπτα, χρυσοκέντητα, αργυρά κ.λ.π.

ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΣΤΕΦΑΝΟΥ
Ως επίσημοι κτήτορες της Μονής τιμώνται οι ΌσιοιΑντώνιος (πρώτο μισό 15ου αί.) και Φιλόθεος (μέσα του 16ου αί.). Ο μικρός κατανυκτικός Ναός του Αγίου Στεφάνου, που είναι μια μονόκλιτη βασιλική, κτίστηκε το 1350. Το 1545 ο ναΐσκος επεκτάθηκε και ανακαινίστηκε εν μέρη στην ιστόρηση, δια χειρός Νικολάου ιερέως. Ο σημερινός Ναός του Αγίου Χαραλάμπους (1798), είναι αγιορείτικου τύπου και κοσμείται με θαυμάσια ξυλόγλυπτα. Ο Ναός βομβαρδίστηκε το 1943 και τα τελευταία χρόνια επισκευάστηκε και ιστορείται από τον επιφανή σύγχρονο αγιογράφο κ.Βλάση Τσοτσώνη. Η Τίμια Κάρα του Αγίου Χαραλάμπους, που φυλάσσεται στον Ναό του, επιτελεί και στις μέρες μας πολλά θαύματα. Η επιβλητική Τράπεζα σήμερα έχει μετατραπεί σ’ένα πρότυπο σύγχρονο Μουσείο με εκθέματα τα αξιολογότερα κειμήλια της Μονής: χειρόγραφα, μεταβυζαντινές εικόνες,
χρυσοκέντητα άμφια και υφαντά, ξυλόγλυπτα, περίτεχνα έργα αργυροχοϊας κ.α. Η Ιερά Μονή του Αγίου Στεφάνου διακρίθηκε για την σημαντική προσφορά της στους αγώνες του Έθνους (υπήρξε το στρατηγείο του Μακεδονικού Αγώνα), στην ελληνική παιδεία και τα γράμματα.

ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΒΑΡΛΑΑΜ
Kατά την παράδοση πρωτοκατοικήθηκε από ασκητή - αναχωρητή Βαρλαάμ τον 14ο αι. Ιδρύθηκε το 1517/18 όταν εγκαταστάθηκαν εκεί οι αυτάδελφοι όσιοι Θεοφάνης (+1544) και Νεκτάριος (+1550) οι ψαράδες που κατάγονταν από τα Γιάννενα.Το μεγαλύτερο αγιορείτικου τύπου καθολικό της μονής ,αφιερωμένο στους Αγίους Πάντες ,κτίστηκε το 1542.Ο κυρίως ναός τοιχογραφήθηκε το 1548 από τον Θηβαίο ζωγράφο Φράγκο Κατελάνο κι έχει όλα τα χαρακτηριστικά της εικονογραφίας του: την αφηγηματική λεπτομέρεια και ανάλυση των ιστορικών γεγονότων και τον έντονο ρεαλισμό.

ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΑΓΙΑΣ ΤΡΙΑΔΟΣ
Σε χαρακτηριστικό άγιομετεωρίτικο βράχο , μεγαλόπρεπο , επιβλητικό και απότομο ,φωλιάζει η ανδρώα Ιερά Μονή της Αγίας τριάδος . Κατά την παράδοση , η μονή πρωτοκτίστηκε το1438 από τον μοναχό Δομέτιο . Από έγγραφο του ηγεμόνα Συμεών Οϋρεση-Παλαιολόγου , ωστόσο , προκύπτει ότι η Αγία τριάδα ήταν ήδη το 1362 οργανωμένο μοναστήρι . Ο σημερινός κυρίως ναός ανεγέρθηκε περί το 1476 και είναι μικρός σταυροειδής δικιονιος ναός με κεντρικό τρούλο στη στέγη του . Η σημερινή τοιχογράφηση του ναού (1741), έργο των αυτάδελφων ζωγράφων ιερέα Αντωνίου και Νικολάου , αν και νεώτερη , συνεχίζει με επιτυχία την παράδοση της καλής μεταβυζαντινής ζωγραφικής . Στον τρούλο εικονίζεται ο παντοκράτορας και στα σφαιρικά τρίγωνα οι τέσσερις ευαγγελιστές , από τους οποίους ο Λουκάς παριστάνεται να ιστορεί την εικόνα της παναγίας .Το παλιό ξυλόγλυπτο τέμπλο με τις παλιές και αξιόλογες τέχνη τους εικόνες εκλάπη το 1979 .

ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΡΟΥΣΑΝΟΥ
Ιδρύθηκε το 1529,πάνω σε χαλάσματα παλαιότερων εγκαταστάσεων, με κτήτορες τους αυταδέλφους ιερομόναχους οσίους Ιωασάφ και Μάξιμο, που καταγόταν από τα Γιάνενα. Η Μονή είναι ένα τετραώροφο χαριτωμένο συγκρότημα που πήρε τη βασική οικοδομική του μορφή κατά την τρίτη δεκαετία του 16ου αιώνα. Ο ναός της Μεταμορφώσεως του Σωρήρος κτίστηκε εκ θεμελίων στη σημερινή του μορφή επί ερειπωμένου και αφανισμένου από τη φθορά του χρόνου και την εγκατάλειψη παλαιού καθολικού της μονής, περί το1530 και είναι αγιορείτικου τύπου. Η αγιογράφησή του (1560) είναι από τα σημαντικότερα και λαμπρότερα τοιχογραφικά σύνολα της μεταβυζαντινής εποχής. Οι τοιχογραφίες που καλύπτουν όλον τον κυρίως ναό και τον νάρθηκα, ανήκουν στην Κρητική Σχολή (κατά την γνώμη ειδικών επιστημών στον μαθητή του Θεοφάνη του Κρητός, Τζώρτζη). Στα μέσα του 16ου αι. πρέπει να λειτούργησε στην Μονή βιβλιογραφικό εργαστήριο. Αν και ο ναός της Μονής είναι αφιερωμένος στην Μεταμόρφωση του Σωτήρος, με ιδιαίτερη μεγαλοπρέπεια και ευλάβεια τιμάται και πανηγυρίζετε η μνήμη της Αγίας Βαρβάρας (4 Δεκεμβρίου) της οποίας υπάρχει μικρό παρεκκλήσιο.

ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΑΝΑΠΑΥΣΑ
Κοντά στο χωριό Καστράκι - κι ανάμεσα στα ερειπωμένα μοναστήρια Προδρόμου, Αγίας Μονής και Παντοκράτορος- πολυώροφη, κομψή και αρχοντική στον στενόχωρο βράχο της ,βρίσκεται η ανδρώα Ιερά Μονή του Αγίου Νικολάου Αναπαυσά.Ο οργανωμένος μοναχικός βίος στην Μονή ανάγεται στις πρώτες δεκαετίες του 14ου αι. Το μοναστήρι ανακαινίστηκε ριζικά στις αρχές του 16ου αι. οπότε και ανεγέρθηκε εκ θεμελίων ο ναός του Αγίου Νικολάου. Στον δεύτερο όροφο βρίσκεται το καθολικό της Μονής (μικρός μονόχωρος ναός, σχεδόν τετράγωνος με μικρό τρούλο στο κέντρο της στέγης),που αγιογραφήθηκε το 1527 από τον περίφημο Κρητικό ζωγράφο Θεοφάνη Στρελίτζα (+1559), τον επιλεγόμενο Μπαθά, ιδρυτή της Κρητικής Σχολής στην βυζαντινή αγιογραφία.