Φτωχαίνουν οι Έλληνες

H Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ) ανακοινώνει στοιχεία για την ανισότητα στην κατανομή του εισοδήματος, τα οποία προέρχονται από τα διαθέσιμα αποτελέσματα της δειγματοληπτικής Έρευνας Εισοδήματος και Συνθηκών Διαβίωσης των Νοικοκυριών (SILC), έτους 2017 με περίοδο αναφοράς εισοδήματος το έτος 2016. Η ανισότητα εκφράζεται, κυρίως, με το δείκτη κατανομής εισοδήματος σε πεντημόρια (S80/S20) και το δείκτη άνισης κατανομής εισοδήματος (συντελεστής Gini). Η Έρευνα Εισοδήματος και Συνθηκών Διαβίωσης των Νοικοκυριών αποτελεί τη βασική πηγή αναφοράς των συγκριτικών στατιστικών για την κατανομή του εισοδήματος και τον κοινωνικό αποκλεισμό. 

Τα αποτελέσματα της έρευνας έτους 2018, με περίοδο αναφοράς εισοδήματος το έτος 2017, θα ανακοινωθούν στις 21 Ιουνίου 2019. 

Α. Δείκτες Οικονομικής Ανισότητας Δείκτης κατανομής εισοδήματος (S80/S20) σε πεντημόρια εισοδήματος Ο δείκτης S80 / S20 σε πεντημόρια εισοδήματος μετρά τη σχετική ανισότητα στη διανομή του εισοδήματος, συγκρίνει το ισοδύναμο διαθέσιμο εισόδημα που κατέχει το 20% των πλουσιότερων ατόμων με αυτό που κατέχει το 20% των φτωχότερων και επηρεάζεται από τις ακραίες τιμές της κατανομής του εισοδήματος.  

Ο δείκτης S80/S20 το 2017, με περίοδο αναφοράς εισοδήματος το 2016, μειώθηκε κατά 0,5 μονάδες σε σχέση με το 2016 (με περίοδο αναφοράς εισοδήματος το 2015) και ανέρχεται στο 6,1, δηλαδή, το μερίδιο του εισοδήματος του πλουσιότερου 20% του πληθυσμού είναι 6,1 φορές μεγαλύτερο από το μερίδιο του εισοδήματος του φτωχότερου 20% του πληθυσμού (Γράφημα 1, Πίνακας 1). 

 Η οικονομική ανισότητα μεταξύ των ατόμων ηλικίας 65 ετών και άνω αυξήθηκε κατά 0,3 μονάδες και διαμορφώνεται στο 4,2 (3,9 το 2016), ενώ μεταξύ των ατόμων κάτω των 65 ετών διαμορφώνεται στο 6,7 παρουσιάζοντας μείωση κατά 0,7 μονάδες σε σχέση με το 2016, που ήταν στο 7,4  

Παρουσιάζεται ο δείκτης κατανομής εισοδήματος (S80/S20) σε πεντημόρια εισοδήματος των ετών 2008-2017 για όσες ευρωπαϊκές χώρες είναι διαθέσιμα τα αποτελέσματα της έρευνας έτους 2017 τη δεδομένη χρονική στιγμή. Δείκτης άνισης κατανομής εισοδήματος (συντελεστής GINI) Για καλύτερη αποτύπωση της οικονομικής ανισότητας χρησιμοποιείται συμπληρωματικά ο δείκτης άνισης κατανομής εισοδήματος (συντελεστής Gini), ο οποίος, σε αντίθεση με το δείκτη κατανομής εισοδήματος (S80/S20) σε πεντημόρια εισοδήματος, δεν επηρεάζεται από τις ακραίες τιμές της κατανομής του εισοδήματος. 

Ο δείκτης άνισης κατανομής εισοδήματος (συντελεστής Gini) ορίζεται ως ο λόγος των αθροιστικών μεριδίων του πληθυσμού, κατανεμημένου ανάλογα με το ύψος του εισοδήματος, προς το αθροιστικό μερίδιο του συνολικού εισοδήματος όλου του πληθυσμού. 

Η τιμή του κυμαίνεται από 0 (ή 0%), που αντιστοιχεί σε πλήρη εισοδηματική ισότητα έως 1 (ή 100%) που αντιστοιχεί σε πλήρη εισοδηματική ανισότητα, και ερμηνεύεται ως η στατιστικά αναμενόμενη διαφορά του αποτελέσματος της σύγκρισης δύο τυχαίων εισοδημάτων, ως ποσοστό του μέσου όρου. 

Αν όλο το εθνικό εισόδημα ήταν συγκεντρωμένο σε ένα άτομο, ο συντελεστής θα ήταν 1. Αν ο συντελεστής Gini ήταν π.χ. 30%, το εισόδημα 2 τυχαίων ατόμων θα διέφερε κατά 30% του μέσου ισοδύναμου διαθέσιμου εισοδήματος.

 Ο συντελεστής Gini εκτιμήθηκε το 2017 σε 33,4%, σημειώνοντας μείωση κατά 0,9 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με το 2016 (Γράφημα 1, Πίνακας 3). Το παραπάνω ποσοστό ερμηνεύεται ως εξής: αν επιλέξουμε 2 τυχαία άτομα του πληθυσμού, αναμένουμε ότι το εισόδημά τους θα διαφέρει κατά 33,4% του μέσου ισοδύναμου διαθέσιμου εισοδήματος.  

Από το 1994, έτος κατά το οποίο άρχισε η έρευνα, η συνολική ανισότητα μειώθηκε κατά 4,0 ποσοστιαίες μονάδες (37,4% το 1994).  Στον Πίνακα 5 παρουσιάζεται ο συντελεστής Gini των ετών 2008-2017 για όσες ευρωπαϊκές χώρες είναι διαθέσιμα τα αποτελέσματα της έρευνας έτους 2017 τη δεδομένη χρονική στιγμή.

Μερίδιο εισοδήματος σε τεταρτημόρια Τα στοιχεία της κατανομής του εισοδήματος σε τεταρτημόρια εκφράζουν το ποσοστό του συνολικού εθνικού εισοδήματος που κατέχει κάθε ένα από τέσσερα (ίσα) τμήματα του πληθυσμού. Συγκεκριμένα, εάν κατατάξουμε τα άτομα του πληθυσμού σε αύξουσα σειρά με βάση το εισόδημά τους (από το μικρότερο στο μεγαλύτερο) και στη συνέχεια χωρίσουμε τον πληθυσμό σε τέσσερα ίσα μέρη (με βάση το συνολικό αριθμό των ατόμων), προκύπτουν τα εξής:  το 25% του πληθυσμού στο 1ο τεταρτημόριο, με το χαμηλότερο εισόδημα, κατέχει το 9,3% του συνολικού εθνικού διαθέσιμου εισοδήματος, ποσοστό αυξημένο κατά 0,4 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με το 2016 το 25% του πληθυσμού στο 4ο τεταρτημόριο, με το υψηλότερο εισόδημα, κατέχει το 46,6% του συνολικού εθνικού διαθέσιμου εισοδήματος, ποσοστό μειωμένο κατά 0,6 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με το 2016   το 50% του πληθυσμού στο 2ο και 3ο τεταρτημόριο, με μεσαία εισοδήματα, κατέχουν το 44,1% του εθνικού διαθέσιμου εισοδήματος, ποσοστό αυξημένο κατά 0,2 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με το 2016  το υψηλότερο ατομικό ετήσιο εισόδημα για το 1ο τεταρτημόριο ανέρχεται σε 5.187 ευρώ  το χαμηλότερο ατομικό ετήσιο εισόδημα για το 4ο τεταρτημόριο ανέρχεται σε 10.993 ευρώ.ΠΙΝΑΚΕΣ Πίνακας 1. Δείκτης κατανομής ισοδύναμου εισοδήματος σε πεντημόρια (S80/S20), κατά ομάδες ηλικιών: 2005, 2008 ─ 2017 Ομάδες ηλικιών 2017 2016 2015 2014 2013 2012 2011 2010 2009 2008 2005 Σύνολο 6,1 6,6 6,5 6,5 6,6 6,6 6,0 5,6 5,8 5,9 5,8 65+ 4,2 3,9 4,1 4,1 3,9 4,5 4,5 4,1 4,1 4,5 5,0 0- 64 6,7 7,4 7,4 7,3 7,5 7,4 6,4 6,0 6,2 6,2 5,9 Πίνακας 2. Μερίδιο ισοδύναμου εισοδήματος σε τεταρτημόρια: 2005 ─ 2017 Έτος Τεταρτημόρια 1 o τεταρτημόριο (χαμηλότερο εισόδημα) 2 o τεταρτημόριο 3 o τεταρτημόριο 4 o τεταρτημόριο (υψηλότερο εισόδημα) 2017 % συνολικού εθνικού διαθέσιμου εισοδήματος 9,3 18,0 26,1 46,6 Ανώτατο ατομικό ετήσιο εισόδημα ανά τεταρτημόριο 5.187 7.600 10.933 - 2016 % συνολικού εθνικού διαθέσιμου εισοδήματος 8,9 17,9 26,0 47,2 Ανώτατο ατομικό ετήσιο εισόδημα ανά τεταρτημόριο 4.930 7.500 11.000 - 2015 % συνολικού εθνικού διαθέσιμου εισοδήματος 8,9 17,9 26,0 47,2 Ανώτατο ατομικό ετήσιο εισόδημα ανά τεταρτημόριο 4.924 7.520 10.860 - 2014 % συνολικού εθνικού διαθέσιμου εισοδήματος 9,0 17,6 25,8 47,6 Ανώτατο ατομικό ετήσιο εισόδημα ανά τεταρτημόριο 4.988 7.680 11.000 - 2013 % συνολικού εθνικού διαθέσιμου εισοδήματος 8,9 17,8 26,3 47,1 Ανώτατο ατομικό ετήσιο εισόδημα ανά τεταρτημόριο 5.250 8.371 11.6